سنگ ساختمانی؛ انواع و ۴ مزیت مهم آن (۱۴۰۳)

سنگ به‌عنوان یک متریال ساختمانی به مدت هزاران سال مورد استفاده قرار گرفته و همچنان به دلایل بسیاری به طور مداوم استفاده می‌شود. انتخاب سنگ ساختمانی مزایای زیادی دارد؛ اعم از دوام بالا، قابلیت بازیافت مجدد، امکان پردازش و سایر مزیت‌هایی که فعالان صنعت ساختمان با کاربرد سنگ، بهره‌مند می‌شوند. در این مقاله، به بررسی این مزایا پرداخته و بررسی می‌کنیم که چرا سنگ ساختمانی، گزینه‌ای عالی برای معمارانی است که می‌خواهند نمای پایدارتری طراحی کنند.

مزایای استفاده از سنگ ساختمانی

استفاده از سنگ‌های ساختمانی، مزایای بیشماری دارد، از جمله: دوام کافی، قابلیت بازیافت، قابلیت پردازش و عدم هدررفت مواد و متریال ساختمانی،‌  که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

۱- دوام کافی

با توجه به در معرض بودن نمای ساختمان در مقابل باد باران و نور دائمی، متریال های مختلف می‌توانند واکنش‌های متفاوتی از خود نشان دهند. سنگ به‌عنوان یک متریال بسیار بادوام و مقاوم، می‌تواند شرایط مختلف محیط بیرونی را تحمل کند و صدها یا حتی هزاران سال دوام بیاورد! ممکن است این ویژگی کمی دور از انتظار به نظر برسد اما جالب است به این موضوع اشاره کنیم که نمونه‌های زیادی از دوام سنگ ساختمانی وجود دارد؛ از اهرام مصر گرفته تا وست‌مینستر ابی.

۲- قابلیت بازیافت

زمانیکه به پایان عمر ساختمان برسیم، هر یک از اجزای سنگی می‌توانند به‌طور کامل بازیافت شوند. قطعات بزرگ سنگ ساختمانی را می‌توان بازیابی کرده و در پروژه ساختمانی دیگری به‌عنوان متریال استفاده کرد. قطعات کوچک‌تر سنگ، یا آنهایی که در زمان تخریب شکسته شده‌اند، هم می‌توانند به محصولات دیگری مانند سنگ باغچه، آهک یا حتی خمیر دندان تبدیل شوند! همه این مزیت‌ها می‌توانند سنگ ساختمانی را به انتخاب ایده‌آلی برای پروژه شما تبدیل کنند. علاوه بر این، با انتخاب سنگ طبیعی به‌عنوان متریال اصلی ساختمان، می‌توانید اعتبار زیست‌محیطی پروژه خود را هم افزایش دهید.

۳- قابلیت پردازش

انتخاب پروسه‌ی زمان برش، پردازش و اتمام یک فراورده سنگ طبیعی می‌تواند نشان‌دهنده تعهد و حساسیت کارفرمای پروژه به مسائل زیست‌محیطی باشد. شرکت‌های سنگ ساختمانی پایدار، با استفاده مجدد از آب مصرف‌شده در فرآیند برش سنگ‌ها، کاربرد تجهیزات مدرن یا ارجحیت دادن تکنیک‌های سنتی سنگ‌تراشی دستی، روش‌های پردازشی خود را انتخاب می‌کنند.

۴- عدم هدر رفت مواد و متریال ساختمانی

سنگ ساختمانی، ضایعات ناچیزی دارد و هزینه‌های هدررفت آن حداقلی است. این ویژگی باعث می‌شود که سنگ به‌عنوان یک گزینه اقتصادی و کارآمد در پروژه‌های ساختمانی مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این، سنگ ساختمانی به دلیل دوام و مقاومت بالای خود، نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارد که این مورد نیز از هزینه‌های کلی می‌کاهد.

انواع سنگ ساختمانی

در ادامه به معرفی ویژگی‌ها و کاربردهای انواع سنگ ساختمانی می‌پردازیم؛ اعم از سنگ آلاباستر، گرانیت، سنگ آهک، مرمر وکوارتزیت. مزایا، معایب و نمونه‌موردی‌های موفق این سنگ‌های ساختمانی را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

آلاباستر

آلاباستر، سنگ نرم و ریزدانه‌ای است که قرن‌هاست برای حکاکی اشکال و تزئینات پیچیده استفاده می‌شود. این سنگ، در حالت خالص خود، سفید و شفاف است و برخورداری از این ویژگی‌ها، آن را برای طراحی نورپردازی، ایده‌آل می‌سازد این نوع سنگ، در دسته‌بندی سنگ ساختمانی تزئینی و هنری قرار دارد و در حکاکی و مجسمه‌سازی، تزئینات داخلی، نورپردازی و ساخت لامپ‌های تزئینی کاربرد دارد. از مزایا و معایب سنگ آلاباستر می‌توان موارد زیر را نام برد:

مزایا:

• نرم و ریزدانه بودن که امکان حکاکی دقیق را فراهم می‌کند.
•  
• نیز از دیگر مزایای این نوع سنگ ساختمانی است.

معایب:

• قابلیت حل شدن در آب که آن را برای استفاده در فضای داخلی مناسب‌تر می‌سازد.
• به دلیل بافت نرم آن نیاز به مراقبت ویژه دارد.

از نمونه‌های موردی موفق اجرای سنگ آلاباستر، می‌توان استودیو Tack را مثال زد: این استودیو،برای روشن کردن ملایم یک رستوران دنج ژاپنی در شهر نیویورک، از لوسترهای لوله‌ای ساخته شده از آلاباستر استفاده کرده است. همچنین، استودیوی نورپردازی Allied Maker، از سنگ آلاباستر برای ساخت لامپ‌های زمینی تزئینی بهره برده است.

گرانیت

گرانیت یکی از پرکاربردترین سنگ‌ها در معماری و طراحی است. این سنگ ساختمانی از تبلور آهسته ماگما زیر پوسته زمین تشکیل می‌شود. این نوع سنگ، در دسته‌بندی سنگ ساختمانی طبیعی قرارمی‌گیرد و در سازه‌های باربر، پوشش سطوح داخلی و خارجی، کانترها و مبلمان و ساخت مجسمه و تزئینات کاربرد دارد. از مزایا و معایب سنگ گرانیت می‌توان موارد زیر را نام برد:

مزایا:

• سنگ گرانیت، استحکام فشاری بالا در ساختمان خواهد داشت.
• دوام و مقاومت بالایی که در برابر عوامل جوی دارد.
• تخلخل کم که باعث مقاومت در برابر نفوذ آب می‌شود
• تنوع رنگی بالا که آن را برای انواع فضاها و سبک‌ها مناسب می‌سازد

معایب:

• وزن سنگین  سنگ گرانیت نصب آن را دشوار می‌کند.
• به‌دلیل فرایند استخراج و برش هزینه‌ی بالایی دارد.

از نمونه موردی‌های موفق اجرای سنگ گرانیت، می‌توان استودیوی Heatherwick را نام برد که از گرانیت سبز برای ساخت سه‌گانه صندلی‌های چرخشی مجسمه‌سازی شده استفاده کرده است. همچنین،شرکت معماریSnøhetta، برای پوشش تمامی سطوح یک فروشگاه، از یک نوع خاکستری این سنگ ساختمانی بهره برد تا به یک خط ساحلی سنگی شبیه شود.

سنگ آهک

سنگ آهک یک سنگ رسوبی است که عمدتاً از کربنات کلسیم تشکیل شده و به‌عنوان یک متریال ساختمانی خوب شناخته می‌شود. این نوع سنگ در دسته‌بندی سنگ ساختمانی رسوبی قرارمی‌گیرد و در مصالح ساختمانی در بناها و ساختمان‌ها، پوشش سطوح داخلی و خارجی، تزئینات معماری و مجسمه‌سازی کاربرد دارد. از مزایا و معایب سنگ آهک می‌توان موارد زیر را نام برد:

مزایا:

• برش و حکاکی آسان
• بافت و رنگ یکنواخت
• ظاهر زیبا و طبیعی

معایب:

• حساسیت به اسیدها که باعث تخریب سطح آن می‌شود
• به مراقبت و نگهداری منظم برای حفظ ظاهر زیبایش نیاز دارد.

از نمونه موردی‌های موفق می‌توان استفاده انواع محبوب سنگ آهک، شامل تراورتن و سنگ پورتلند، که در ساختمان‌های معروف لندن مانند کلیسای سنت پل و کاخ باکینگهام استفاده شده است، نام‌برد. همچنین، استودیوی David Chipperfield، که از سنگ آهک برای پوشش گسترش موزه Kunsthaus Zurich در سوئیس استفاده کرده است. علاوه‌براین،John Pawson  که از سنگ آهک برای پوشاندن سطوح یک فروشگاه شاخص مینیمالیستی در ژاپن برای برند مد Jil Sander استفاده کرده است.

مرمر

مرمر یک سنگ دگرگونی با رگه‌های کریستال کلسیت است که از سنگ آهک در معرض گرما و فشار تشکیل می‌شود و در بسیاری از رنگ‌ها یافت می‌شود. این نوع سنگ در دسته بندی سنگ ساختمانی دگرگونی قرارمی‌گیرد و در آشپزخانه و حمام، پوشش سطوح داخلی و خارجی، تزئینات معماری، مجسمه‌سازی، کف‌پوش‌ها و دیوارپوش‌ها کاربرد دارد. از مزایا و معایب سنگ مرمر می‌توان موارد زیر را نام برد:

مزایا:

• قابلیت صیقل‌پذیری بالا
• تنوع رنگی و الگوهای زیبا
• مقاومت مناسب در برابر سایش

معایب:

• حساسیت به مواد اسیدی که می‌تواند سطح آن را تخریب کند
• به‌دلیل فرآوری و نصب پیچیده، هزینه بالایی دارد.

از نمونه‌های موردی موفق می‌توان استفاده از مرمر در پوشش اتاق باغ معماری Alexander Owen در لندن و نمونه‌های جذاب در ساختمان‌های متعددی در ایران و خارج از کشور نام برد.

کوارتزیت

سنگ کوارتزیت، ماسه‌سنگی است که در معرض گرما و فشار بالا قرار گرفته و به یک سنگ دگرگونی بسیار سخت و مقاوم تبدیل شده است. این سنگ معمولاً به رنگ‌های سفید و خاکستری یافت می‌شود. این نوع سنگ در دسته‌بندی سنگ ساختمانی دگرگونی قرارمی‌گیرد و در کانترهای آشپزخانه، روکش تزئینی و کفپوش استفاده می‌شود. از مزایا و معایب سنگ کوارتزیت می‌توان موارد زیر را نام برد:

مزایا:

• مقاومت بالا در برابر لکه‌دار شدن
• سختی و دوام بسیار زیاد
• مقاومت در برابر حرارت و خراش

معایب:

• هزینه بالا به‌دلیل فرآیند استخراج و نصب
• سختی بالا دلیل برش و نصب دشوار آن

از نمونه‌های موردی موفق می‌توان استفاده از سنگ کوارتزیت در یک خانه در یوتا توسط Klima Architecture، استخرهای Therme Vals توسط معمار Peter Zumthorو کتابخانه‌ای یکپارچه در پاریس توسط Agence Pascale Guédot را نام برد.

سخن آخر

استفاده از سنگ ساختمانی در معماری به دلیل مزایای بی‌شماری که دارد از متریال‌های محبوب شناخته‌شده‌است. این متریال کاملاً طبیعی است و به دلیل فرآیند تولید کوتاه‌تر، تأثیرات زیست‌محیطی کمتری دارد. سنگ ساختمانی بادوام است و ساختمان‌های ساخته‌شده با آن می‌توانند صدها یا هزاران سال دوام بیاورند. این متریال همچنین قابل بازیافت است و در پایان عمر مفید ساختمان، می‌توان اجزای سنگی آن را بازیابی و در پروژه‌های دیگر استفاده کرد.

سنگ‌های ساختمانی به‌راحتی پردازش می‌شوند؛ ضایعات تولید شده در فرآیند استخراج سنگ ساختمانی، به محصولات دیگری تبدیل می‌شوند. به‌طور کلی، سنگ ساختمانی یک انتخاب پایدار و زیبا برای معماری است.

منبع: Dezeen | Archdaily